Europese adviezen voor foliumzuursuppletie niet effectief in verlagen prevalentie neurale buisdefecten

Bernard Huijbers en Stephan Joosten, apothekers in opleiding tot specialist

februari 2016

Waarom dit onderzoek?
Neurale buisdefecten (NBD) zijn aangeboren afwijkingen aan het centraal zenuwstelsel die geassocieerd worden met een aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Het is aangetoond dat foliumzuursuppletie rondom de conceptie het risico op NBD sterk kan verminderen. In Europa wordt foliumzuursuppletie dan ook aanbevolen aan vrouwen die zwanger willen worden. Het is echter niet bekend welk effect deze aanbeveling heeft gehad op de prevalentie van NBD in Europa.

Onderzoeksvraag
Wat was de trend in prevalentie van NBD in Europa tussen 1991 en 2011?

Hoe werd dit onderzocht?
In de EUROCAT (European Surveillance of Congenital Anomalies)-database zijn gegevens uit 28 individuele registers opgenomen over geboorten in Europa. Uit deze database zijn gegevens geëxtraheerd van ongeveer 12,5 miljoen geboorten in negentien landen in de periode 1991 tot 2011. Dit betrof 11.353 gevallen van NBD zonder chromosomale afwijkingen, waaronder 4.162 gevallen van anencefalie (open schedel) en 5.776 gevallen van spina bifida (open rug).
De belangrijkste uitkomsten zijn de prevalentie van NBD per 10.000 geboorten (zowel de totale prevalentie als prevalentie onder levendgeborenen), alsook de prevalentie van anencefalie en spina bifida afzonderlijk. De totale prevalentie is de som van levendgeborenen, foetaal overledenen en beëindigingen van zwangerschap in verband met NBD.
Voor het analyseren van tijdtrends is gecorrigeerd voor verschillen tussen de registers.

Belangrijkste resultaten
De totale prevalentie van NBD in Europa tussen 1991 en 2011 was 9,1 per 10.000 geboorten; dit was in 2011 vergelijkbaar met 1991. In de subgroep levendgeborenen (minder dan de helft van het totaal aantal NBD) was een significant (p<0,001) dalende trend van de prevalentie waarneembaar voor zowel NBD als anencefalie en spina bifida afzonderlijk.

Belangrijkste conclusies
De aanbevelingen voor foliumzuursuppletie hebben in twintig jaar tijd niet geresulteerd in een daling van de prevalentie van NBD. Daarentegen is er een significante afname van de prevalentie van NBD onder levendgeborenen waargenomen, wat mogelijk verklaard kan worden door de mogelijkheden van prenatale diagnostiek en het vroegtijdig beëindigen van de zwangerschap.

Consequenties voor de praktijk
Het is in Europa niet gelukt om door middel van vrijblijvende aanbevelingen voor foliumzuursuppletie de prevalentie van neurale buisdefecten te laten dalen. Aangezien het bewijs voor de effectiviteit van foliumzuur in het voorkomen van NBD duidelijk aanwezig is, dient nagedacht te worden over andere manieren van foliumzuursuppletie, bijvoorbeeld het verplicht toevoegen van foliumzuur aan voedsel.

Literatuur
Khoshnood B, Loane M, de Walle H, Dolk H et al. Long term trends in prevalence of neural tube defects in Europe: population based study. Br Med J 2015;351:h5949.