Sterkere kinderbotten bij hoge dosis vitamine D tijdens de zwangerschap?

Yara Bou-Hamdan Azziz en Gea Cruiming, apothekers in opleiding tot specialist
mei 2020

Waarom dit onderzoek?
Vitamine D is essentieel voor het stevig houden van de botten door middel van botmineralisatie. Al in de baarmoeder wordt dit gestart en het gaat door tot het kind de leeftijd van een jongvolwassene heeft bereikt. Een verminderde botmineralisatie geeft vanaf de kindertijd een verhoogd risico op rachitis, craniotabes (verdunning en verzachting van de infantiele schede) en fracturen. Het effect van de maternale vitamine D-status op de botmineralisatie en de groei van de nakomelingen heeft in eerdere onderzoeken tegenstrijdige resultaten opgeleverd.[1 2]

Onderzoeksvraag
Wat is het effect van een hoge dosering vitamine D (2800 IE/d) in vergelijking met een standaarddosering (400 IE/d) vanaf week 24 in de zwangerschap tot één week na de bevalling op de botmineralisatie van het kind.

Hoe werd dit onderzocht?
Voor de dubbelblinde gerandomiseerde klinische studie werden 623 vrouwen met een zwangerschapsduur van 24 weken geselecteerd. De ene helft kreeg 2800 IE vitamine D en de andere helft 400 IE per dag. Dit werd gebruikt tot één week na de bevalling. Serum 25-hydroxyvitamine D (25(OH)D) werd bij een zwangerschapsduur van 24 weken en één week na bevalling gemeten. Bij de nakomelingen werd het effect op het geboortewicht bepaald en op de groei tot de leeftijd van zes jaar. Door middel van dual-energy radiograph absorptiometry (DXA) werd het effect op de botmineralisatie bepaald bij de nakomelingen bij drie en zes jaar. Via interviews met de ouders werd informatie ingewonnen over het vóórkomen van fracturen.

Belangrijkste resultaten
Er is geen significant verschil tussen de twee groepen kinderen in groei als er gekeken wordt naar BMI, lengte, gewicht, taille, hoofdomtrek en thoraxomtrek op de leeftijd van zes jaar. Via DXA bij drie en zes jaar is aangetoond dat de kinderen in de testgroep gemiddeld een significant hogere bot-minerale-dichtheid hadden in vergelijking met de controlegroep. Gemiddeld verschil, gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, lengte en gewicht was 11,5 g. Grootste verschil was bij moeders die voorafgaand aan het onderzoek een vitamine D-tekort hadden en bij kinderen geboren in de winter. Tenslotte was er in de interventiegroep een lagere frequentie op fracturen te zien, 7% versus 11% bij de controlegroep.

Conclusie
Concluderend resulteerde suppletie van 2800 IE/dag vitamine D vanaf week 24 in de zwangerschap tot een algehele hogere mineralisatiestatus bij het kind. De studie is uitgevoerd op een moeder-kind-cohort in de Deense bevolking, wat een veralgemening van de resultaten mogelijk maakt. De bevindingen suggereren dat een zevenvoudige verhoogde inname van vitamine D tijdens de zwangerschap de gezondheid van de botten van het kind verbetert, dat de piekbotmassa, het fractuurrisico en het risico op osteoporose later in het leven zal beïnvloeden.

Consequenties voor de praktijk
Aangezien de effecten het hoogst zijn bij kinderen die geboren zijn in de winter of bij wie de moeder een vitamine D-tekort had voorafgaand aan het onderzoek, kan worden aanbevolen om in ieder geval deze groepen moeders een hoge dosis vitamine D te geven tijdens de zwangerschap. Veel vrouwen met een vitamine D-tekort halen dat niet in als ze volgens de huidige richtlijnen vitamine D slikken. Voor hen zou de dosis daarom moeten worden verhoogd. Hoeveel de dosering zou moeten stijgen, moet in vervolgonderzoek worden uitgezocht.

Literatuur
Brustad N, Garland J, Thorsen J et al. Effect of High-Dose vs Standard-Dose Vitamin D Supplementation in Pregnancy on Bone Mineralization in Offspring Until Age 6 Years. A Prespecified Secondary Analysis of a Double-Blinded, Randomized Clinical Trail. JAMA Pediatr 2020 Feb 24;174(5):1-9. doi: 10.1001/jamapediatrics.2019.6083. 
1. Clark EM, Tobias JH, Ness AR. Association between bone density and fractures in children: a systematic review and meta-analysis. Pediatrics 2006;117(2):e291-e297. doi:10.1542/peds.2005-1404
2. Holick MF. Resurrection of vitamin D deficiency and rickets. J Clin Invest 2006;116(8):2062-2072. doi:10.1172/JCI29449