Langetermijneffecten van anastrozol bij borstkankerpreventie
Rachelle Gabriëls en Saskia van der Craats, apothekers in opleiding tot specialist
maart 2020
Waarom dit onderzoek?
Uit twee onderzoeken is gebleken dat de incidentie van borstkanker bij vrouwen met een verhoogd risico, die gedurende drie tot vijf jaar een aromataseremmer hebben gebruikt, lager is.[1 2] Het is echter onduidelijk wat de langetermijneffecten hiervan zijn.
Onderzoeksvraag
Wat is de langetermijneffectiviteit en -veiligheid van anastrozol in de preventie van borstkanker na vijf jaar behandeling – op zowel invasief carcinoom als op ductaal carcinoma in situ? Ductaal carcinoma in situ (DCIS) is kanker in de melkgang van de borst die niet het vermogen heeft om zich te verspreiden naar andere delen.
Hoe werd dit onderzocht?
Na het afronden van de IBIS-II-studie werden er jaarlijks gegevens over de geïncludeerde vrouwen verzameld. Dit was een gerandomiseerd, dubbelblind, placebo-gecontroleerd onderzoek, waarin 3.864 post-menopauzale vrouwen van 40-70 jaar met een hoog risico op borstkanker gedurende vijf jaar anastrozol 1 mg per dag of placebo ontvingen. Vrouwen van 40-44 jaar hadden minstens een viermaal hoger risico op borstkanker dan de algemene populatie, vrouwen van 45-60 jaar een minstens tweemaal hoger risico, en van 60-70 jaar minstens anderhalf keer hoger. Het risico werd bepaald aan de hand van een aantal factoren, zoals een eerstegraads familielid met borstkanker, DCIS in de afgelopen zes maanden met een voltooide adequate lokale behandeling, menopauze na 55 jaar en kinderloos, of 30 jaar of ouder bij de eerste zwangerschap.[2 3]
Belangrijkste resultaten
Bij een mediane onderzoeksduur van 131 maanden werd bij 85 vrouwen in de anastrozol- en bij 165 in de placebogroep borstkanker gediagnosticeerd (hazard ratio [HR] 0,51; 95% BI 0,39-0,66). De risicoreductie met anastrozol was er vooral in de eerste vijf jaar (HR 0,39; 95% BI 0,27-0,58), maar nog steeds significant na deze vijf jaar (HR 0,64; 95% BI 0,45-0,91). De incidentie van invasieve oestrogeenreceptor-positieve borstkanker was significant gedaald in zowel de vijf jaar als hierna. Het aantal gevallen van DCIS was significant lager in de vijf jaar, maar niet-significant lager daarna. Er was geen verschil in overlijden door alle oorzaken en door borstkanker tussen de twee groepen. Een significante daling in andere soorten kanker was te zien in de anastrozolgroep (odds ratio [OR] 0,72; 95% BI 0,57-0,91), dat vooral werd veroorzaakt door een reductie in incidentie van niet-melanoom huidkanker. Er was geen verschil in cardiovasculaire gebeurtenissen en fracturen.
Consequenties voor de praktijk
Aangezien één op de zeven vrouwen in Nederland borstkanker krijgt, is preventie hiervan gewenst.[4] Dit onderzoek laat zien dat er een aanhoudend langetermijneffect van anastrozol is na een behandeling van vijf jaar in het voorkomen van borstkanker bij postmenopauzale vrouwen met een hoog risico. Daarnaast is gebleken dat de behandeling met anastrozol tot nu toe veilig is, zonder ernstige bijwerkingen. Een preventieve anastrozoltherapie kan hierdoor minder belastend zijn dan een borstkankerbehandeling. In Nederland zou dit, op basis van dit onderzoek, in de richtlijnen voor borstkankerpreventie kunnen worden opgenomen. Wel moet er nog goed nagedacht worden over hoe deze hoog-risicopatiënten opgespoord kunnen worden. Ook is de keuze van de patiënt leidend: de voor- en nadelen van de preventieve behandeling moet voor haar duidelijk zijn, zodat een weloverwogen beslissing kan worden gemaakt. Het is nog onduidelijk of anastrozol uiteindelijk een effect heeft op het aantal sterfgevallen door borstkanker; dit moet nog verder onderzocht worden.
Literatuur
1. Goss PE, Ingle JN, Alés-Martínez JE, Cheung AM, Chlebowski RT, Wactawski-Wende J et al. Exemestane for breast-cancer prevention in postmenopausal women. N Engl J Med 2011;364(25):2381-2391.
2. Cuzick J, Sestak I, Forbes JF, Dowsett M, Knox J, Cawthorn S et al. Anastrozole for prevention of breast cancer in high-risk postmenopausal women (IBIS-II): an international, double-blind, randomised placebo-controlled trial. Lancet 2014;383(9922):1041-1048.
3. Cuzick J, Sestak I, Forbes JF, Dowsett M, Cawthorn S, Mansel RE et al. Use of anastrozole for breast cancer prevention (IBIS-II): long-term results of a randomised controlled trial. Lancet 2020;395(10218):117-122.
4. Borstkankervereniging Nederland. Cijfers over borstkanker. https://borstkanker.nl/nl/cijfers-over-borstkanker%20%20