Inleiding
Hoofdluizen (Pediculus capitis) zijn parasieten die hun eieren hechten aan het menselijk haar en zich met bloed voeden uit de scalp. Infecties worden gediagnosticeerd door de aanwezigheid van levende luizen. Kinderen van drie tot twaalf jaar worden het vaakst geïnfecteerd en vrouwen hebben meer kans op hoofdluis dan mannen.1 2 3
Ivermectine is een anti-parasitair geneesmiddel dat gebruikt wordt om een verscheidenheid aan infecties bij dieren en bij de mens te behandelen. De indicaties voor orale ivermectine zijn: onchocerciasis (blindheid door een infectie, veroorzaakt door de kriebelmuggen), strongyloidiasis (aandoening veroorzaakt door de parasiet Strgyloides stercoralis), lymfatische filariasis (besmetting met een tropische draadworm) en scabiës (scabiësmijt). Ivermectine is ook werkzaam gebleken bij de behandeling van hoofdluis.4 5 6
Orale ivermectinetabletten worden gebruikt als een reservebehandeling wanneer andere therapieën falen. De tabletten zijn niet goedgekeurd is voor de behandeling van hoofdluis door de Food and Drug Administration (FDA) door het verhoogde risco op systemische bijwerkingen. De FDA heeft de 0,5% ivermectine lotion wèl goedgekeurd omdat het risico op systemische bijwerkingen hierbij lager is.6
Doel
Het doel van dit review is een overzicht te geven van de farmacologie, farmacokinetiek, farmaco-economie, klinische werkzaamheid, interacties met andere geneesmiddelen en de bijwerkingen van ivermectine 0,5% lotion. Hiermee willen we de plaats van deze toepassing in de behandeling van hoofdluis verduidelijken.
Methode
De gegevens werden verzameld aan de hand van meerdere databases (MEDLINE, PubMed, CINAHL, Scopus). Alleen Engelstalige artikelen – gepubliceerd tussen januari 1980 en januari 2013 – zijn gebruikt voor het samenstellen van dit review. Verder zijn het FDA-rapport en de productinformatie van de fabrikant gebruikt.
Belangrijkste resultaten
Verschillende onderzoeken, zowel in vivo als in vitro, hebben de effectiviteit van ivermectin 0,5% lotion aangetoond bij de behandeling van hoofdluis. Ivermectine bindt zich selectief en met hoge affiniteit aan de door glutamaat gereguleerde chloride-ionkanalen in de spiercellen van de invertebraten. Dit leidt tot een verhoging van de permeabiliteit van het celmembraan voor chloride-ionen, met hyperpolarisatie van de spiercel als gevolg. Deze hyperpolarisatie veroorzaakt uiteindelijk verlamming en dood van de parasiet.
De lotion hoeft slechts eenmalig te worden toegediend. Door lokale toepassing worden zeer lage systemische spiegels bereikt, waardoor weinig bijwerkingen en interacties optreden. De meest voorkomende bijwerkingen die gerapporteerd werden waren jeuk (0,8%), beschadigingen (0,3%) en roodheid (0,5%) van de huid.
Consequenties voor de praktijk
In de Verenigde Staten zijn permethrin 1% of pyretroïden eerstekeusmiddelen bij de behandeling van hoofdluis. Tweede keus is malathion 0,5% lotion. Indien met deze therapieën het gewenste behandeldoel niet wordt behaald, wordt ivermectin 0,5% lotion toegepast. De reden hiervoor is niet alleen de hoge prijs van ivermectin, maar ook dat er tot op heden weinig ervaring mee is opgedaan. Het is een receptplichtig middel.
Referenties
1Burgess IF. Head lice. Clin Evid 2011;105:1703.
2Falagas M, Matthaiou D, Rafailidis P, Panos G, Pappas G. Worldwide prevalence of head lice. Emerg Infect Dis 2008;14:1493-1494.
3Diamantis SA, Morrell DS, Burkhart CN. Treatment of head lice. Dermatol Ther 2009;22:273-278.
4Crump A, Omura S. Ivermectin, ‘wonder drug’ from Japan: the human use perspective. Proc Jpn Acad Ser B Phys Biol Sci 2011;87:13-28.
5Nofal A. Oral ivermectin for head lice: a comparison with 0.5% topical malathion lotion. J Dtsch Dermatol Ges 2010;8:985-989.
6Chosidow O, Giraudeau B, Cottrell J et al. Oral ivermectin versus malathion lotion for difficult-to-treat head lice. N Engl J Med 2010;362:896-905.