Heeft toevoeging van vitamine C aan ijzersuppletie meerwaarde bij ijzergebreksanemie?

Tom Knoppert en Job Klever, apothekers in opleiding tot specialist
februari 2021

Waarom dit onderzoek?
Vitamine C zorgt voor een zuurder milieu in de maag en voorkomt de oxidatie van ijzer, wat de opname van ijzer bevordert. Een gerandomiseerde klinische studie naar het effect van vitamine C bij ijzersuppletie is echter nooit uitgevoerd. Het is dus nog onduidelijk of vitamine C een klinisch relevante toegevoegde waarde heeft bij de behandeling van ijzergebreksanemie.

Onderzoeksvraag
Wat is de effectiviteit en veiligheid van ijzersuppletie plus vitamine C in vergelijking met alleen ijzersuppletie bij de behandeling van ijzergebreksanemie?

Hoe werd dit onderzocht?
In een ziekenhuis in Shanghai in China zijn 530 patiënten van ten minste 18 jaar met onlangs gediagnosticeerde ijzergebreksanemie geselecteerd. De patiënten kregen de diagnose op basis van een te lage hemoglobinespiegel (<13 g/dl voor mannen, <12 g/dl voor vrouwen). De exclusiecriteria waren zwangerschap, ernstige niet-corrigeerbare bloeding, buikpijn, darmzweren, ontstekingsziekten en tumoren in het maagdarmstelsel. Uiteindelijk zijn 440 patiënten gerandomiseerd in twee groepen. De onderzoekspopulatie bestond voornamelijk uit vrouwen (426; 96,8%) en had een gemiddelde leeftijd van 38,3 jaar. De ene groep kreeg driemaal per dag 100 mg ijzersuccinaat plus 200 mg vitamine C. De andere groep kreeg driemaal per dag alleen 100 mg ijzersuccinaat. Het primaire eindpunt was de verandering in de hemoglobinespiegel na 2, 4, 6 en 8 weken behandeling, waarbij een verschil van kleiner dan 1 g/dl tussen beide groepen als gelijkwaardig werd beschouwd.

Belangrijkste resultaten
Twee weken na de start van de behandeling was de hemoglobinespiegel gemiddeld met 2,00 g/dl toegenomen in de groep met vitamine C en met 1,84 g/dl in de groep zonder vitamine C. Het verschil tussen de groepen was 0,16 g/dl (95% BI -0,03 tot 0,35 g/dl) en dus niet significant. Dit verschil bleef niet significant tot en met 8 weken na de start van de behandeling (zie tabel). Daarnaast was er geen significant verschil in het optreden van bijwerkingen tussen beide groepen (46 [20,9%] versus 45 [20,5%]; verschil 0,4%; 95% BI -6,7 tot 8,5; p=0,82).

Belangrijkste conclusies
De twee groepen toonden geen significant verschil in de hemoglobinespiegel na 2, 4, 6 en 8 weken ijzersuppletie met of zonder vitamine C en het optreden van bijwerkingen. Op basis daarvan kan worden geconcludeerd dat de effectiviteit en veiligheid van beide behandelmethoden gelijkwaardig is.

Consequenties voor de praktijk
De beperkingen van deze studie zijn een scheve vrouw-man-verhouding (426 tegenover 19) en korte follow-up. Ook zijn de langetermijneffecten niet meegenomen in het onderzoek. Desalniettemin toont het aan dat het toevoegen van vitamine C aan orale ijzersuppletie weinig invloed heeft op de stijging van de hemoglobinespiegel.

Literatuur
Li N, Zhao G, Wu W, Zhang M, Liu W, Chen Q et al. The Efficacy and Safety of Vitamin C for Iron Supplementation in Adult Patients With Iron Deficiency Anemia: A Randomized Clinical Trial. JAMA Netw open 2020;3(11):e2023644.