Geïnhaleerd budesonide verkort ziekteduur Covid-19
Bas Suijkerbuijk en Juliette Spronk, apothekers in opleiding tot specialist
december 2021
Waarom dit onderzoek?
De STOIC fase 2-studie toonde met een number needed to treat (NNT) van 8 voor spoedhulp/ziekenhuisopname als eerste een gunstig effect van geïnhaleerd budesonide in ambulant behandelde Covid-19-patiënten aan.[1] De effectiviteit in hoogrisicopatiënten was nog niet onderzocht.
Onderzoeksvraag
Leidt gebruik van geïnhaleerd budesonide in thuis behandelde hoogrisicopatiënten tot vermindering van gerapporteerde ziektedagen, ziekenhuisopname en sterfte?
Hoe werd dit onderzocht?
Het onderzoek is een arm van de PRINCIPLE-studie, uitgevoerd in het Verenigd Koninkrijk. Het is een gerandomiseerde, gecontroleerde, open-label, adaptieve platformstudie.[2] Patiënten van 65 jaar en ouder of 50 jaar en ouder met comorbiditeit (hart- en vaatziekte, hypertensie, astma/COPD, diabetes, verzwakt immuunsysteem, leverziekte) werden geïncludeerd bij verdenking van, of door middel van een PCR-test bevestigde, Covid-19-infectie (maximaal 14 dagen klachten zonder ziekenhuisopname). Patiënten werden geëxcludeerd voor de budesonidegroep wanneer zij al inhalatiecorticosteroïden of systemische corticosteroïden gebruikten, niet in staat waren om een inhalator te gebruiken, of bij een bestaande contra-indicatie voor budesonide-inhalaties. Er werden 4700 patiënten geïncludeerd van november 2020 tot maart 2021 en gerandomiseerd over drie groepen. Groep A: standaardzorg + tweemaal daags 800 mcg budesonide DPI gedurende 14 dagen (n=1073); groep B: standaardzorg (n=1988); groep C: standaardzorg + andere interventies (n=1639). Geïncludeerde patiënten werden 28 dagen gevolgd door zelfrapportage. Zij waren op de hoogte van de groepsindeling, de onderzoekers niet. Van de 4700 patiënten testten er 2655 positief. De data van 2530 van de 2655 positief geteste deelnemers werden geanalyseerd, welke werden gerandomiseerd in de eerdergenoemde groep A (n=787), groep B (n=1069) en groep C (n=674). De primaire uitkomstmaten van het onderzoek waren aan Covid-19 gerelateerde ziekenhuisopnames of sterfte binnen 28 dagen. Gezien dat het aantal ziekenhuisopnames in het Verenigd Koninkrijk lager was dan verwacht, is de ziekteduur (aantal dagen tot herstel na Covid-19-infectie) ook meegenomen als primaire uitkomstmaat.
Belangrijkste resultaten
De tijdwinst was gemiddeld 2,94 dagen (95% betrouwbaarheidsinterval 1,19-5,11). Herstel na een Covid-19-infectie duurde in groep A 11,8 dagen (95%BI 10,0-14,1), in groep B 14,7 dagen (95%BI 12,3-18,0) met een hazard ratio van 1,21 (95%BI 1,08-1,36). Met een p>0,999 werd superioriteit op dit eindpunt bereikt. Het gecombineerde ziekenhuisopname/sterfte-eindpunt werd in groep A bereikt met 6,8% (95%BI 4,1-10,2) tegen 8,8% (95%BI 5,5-12,7) in groep B. Odds ratio: 0,75 (95%BI 0,55-1,03) met een p voor superioriteit van 0,963 (dit lag onder de vooraf vastgelegde p=0,975). Twee patiënten in de budesonide- en vier in de standaardzorggroep kregen ernstige bijwerkingen, waarvoor ziekenhuisopname noodzakelijk was (niet gerelateerd aan Covid-19-klachten).
Conclusie
Inhalatie van budesonide verkort de zelf-gerapporteerde ziekteduur bij ambulante hoogrisicopatiënten na Covid-19-infectie met 2,94 dagen significant. Het risico op ziekenhuisopname en sterfte is ook kleiner bij gebruik van budesonide-inhalaties, echter is dit in het onderzoek net niet-significant gebleken.
Consequenties voor de praktijk
In STOIC is zowel reductie op Common Cold Questinaire als FluPro aangetoond bij een relatief mild klachtenpatroon. In de PRINCPLE-studie wordt de meerwaarde van budesonide-inhalaties bij ambulante hoogrisicopatiënten na Covid-19-infectie aangetoond (aantoonbare kortere ziekteduur en minder kans op ziekenhuisopname/sterfte). Mogelijk kan een systematische meta-analyse de meerwaarde op ziekenhuisopnames/sterfte aantonen. Verder onderzoek kan de meerwaarde van budesonide-inhalaties aantonen in gevaccineerde personen. Dit is in de PRINCIPLE- en STOIC-studie nog onvoldoende onderzocht. Voor nu is een off-label voorschrift te overwegen als behandeloptie bij ambulante, vermoedelijk onvoldoende of niet geïmmuniseerde hoogrisicopatiënten met Covid-19, omdat er nog geen andere behandelopties zijn.[3]
Literatuur
1. Ramakrishnan S et al. Inhaled budesonide in the treatment of early COVID-19 (STOIC): a phase 2, open-label, randomised controlled trial. Lancet Resp Med 9(7):763-772. DOI: 10.1016/S2213-2600(21)00160-0. (1 July 2021). https://www.thelancet.com/article/S2213-2600(21)00160-0/fulltext
2. Yu L-M et al. Inhaled budesonide for COVID-19 in people at higher risk of adverse outcomes in the community: interim analyses from the PRINCIPLE trial. MedRxiv pre-print 10.1101/2021.04.10.21254672. (12 April 2021). https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2021.04.10.21254672v1
3. Zanden TM van der et al. Een stappenplan voor verantwoord off-labelgebruik. Ned Tijdschr Geneeskd 2021;165:D5203.