Grotere kans op terugval bij stoppen antidepressiva
Carien van den Eijnde en Fleur van Gelder, apothekers in opleiding tot specialist
februari 2022
Waarom dit onderzoek?[1]
Eerdere studies suggereren dat er na het stoppen met antidepressiva een grotere kans is op een terugval.[2-8] Deze studies richten zich op patiënten die een korte periode antidepressiva gebruiken, of het waren kleine studies. In dit onderzoek wordt gekeken naar patiënten die langer dan negen maanden antidepressiva gebruikten en zich goed genoeg voelden om de medicatie te stoppen.
Onderzoeksvraag
Hoe groot is de kans op een terugval bij patiënten die langer dan negen maanden antidepressiva gebruiken en stoppen, vergeleken met patiënten die doorgaan met het gebruik?
Hoe werd dit onderzocht?
In een gerandomiseerd dubbelblind onderzoek werden 478 patiënten die citalopram (20 mg), sertraline (100 mg), fluoxetine (20 mg) of mirtazapine (30 mg) gebruikten in twee groepen verdeeld. De patiënten hadden minstens tweemaal een depressie doorgemaakt of gebruikten meer dan twee jaar antidepressiva. Bij de interventiegroep werd binnen twee maanden de antidepressiva afgebouwd, dit met behulp van een placebo. Bij de controlegroep werd de behandeling met antidepressiva voortgezet. Het primaire eindpunt was een terugval van een depressieve episode binnen het 52 weken durende onderzoek. Het primaire eindpunt werd bepaald aan de hand van vijf metingen door middel van verschillende vragenlijsten en interviews.
Belangrijkste resultaten
Van de groep, waarbij men stopte met het gebruik van antidepressiva, kreeg na 52 weken 135 van de 240 patiënten (56%) een terugval. Van de patiënten die de antidepressiva door zijn blijven gebruiken kregen na 52 weken 92 van de 238 (39%) van de patiënten een terugval. Dit resulteert in een significant verschil (hazard ratio 2,06; 95% betrouwbaarheidsinterval [BI] 1,56-2,70; p<0,001).
De patiënten die waren gestopt met het antidepressivagebruik hadden meer symptomen van depressie, angst en ontwenningsverschijnselen dan de zij die de antidepressiva bleven gebruiken.
Belangrijkste conclusie
Patiënten die zich goed voelen en gaan stoppen met antidepressiva hebben een grotere kans op een terugval, dan wanneer zij doorgaan met de medicatie.
Consequenties voor de praktijk
Tijdens het onderzoek zijn niet alle antidepressiva en alle mogelijke doseringen in overweging genomen. Daarnaast miste er informatie waarom het antidepressivum gestart was, gezien de patiëntenpopulatie het al zo lang gebruikte. Bij het stoppen van antidepressiva is het belangrijk om gezamenlijk met de patiënt het risico op een terugval te bespreken. Ook de symptomen van depressie, angst en ontwenningsverschijnselen dienen te worden besproken. De patiënt moet weten wat er verwacht kan worden en hier moet rekening mee worden gehouden tijdens het afbouwen.
Literatuur
1. Lewis G, Marston L, Duffy L, Freemantle N, Gilbody S, Hunter R et al. Maintenance or Discontinuation of Antidepressants in Primary Care. N Engl J Med 2021 Sep 30;385(14):1257-1267.
2. Geddes JR, Carney SM, Davies C et al. Relapse prevention with antidepressant drug treatment in depressive disorders: a systematic review. Lancet 2003;361:653-661.
3. Kaymaz N, van Os J, Loonen AJM, Nolen WA. Evidence that patients with single versus recurrent depressive episodes are differentially sensitive to treatment discontinuation: a meta-analysis of placebocontrolled randomized trials. J Clin Psychiatry 2008;69:1423-1436.
4. Glue P, Donovan MR, Kolluri S, Emir B. Meta-analysis of relapse prevention antidepressant trials in depressive disorders. Aust N Z J Psychiatry 2010;44:697-705.
5. Sim K, Lau WK, Sim J, Sum MY, Baldessarini RJ. Prevention of relapse and recurrence in adults with major depressive disorder: systematic review and meta analysis of controlled trials. Int J Neuropsychopharmacol 2015;19(2):pyv076.
6. Loonen AJM, Peer PGM, Zwanikken GJ. Continuation and maintenance therapy with antidepressive agents. Meta-analysisof research. Pharm Weekbl Sci 1991;13:167-75.
7. Hansen R, Gaynes B, Thieda P et al. Meta-analysis of major depressive disorder relapse and recurrence with secondgeneration antidepressants. Psychiatr Serv 2008;59:1121-1130.
8. Williams N, Simpson AN, Simpson K, Nahas Z. Relapse rates with long-term antidepressant drug therapy: a meta-analysis. Hum Psychopharmacol 2009;24:401-408.