Hormonale anticonceptie bij zwangerschap en het risico op tumoren centraal zenuwstelsel in kinderen
Chahrazade Boulaayoun en Jasper Froling, apothekers in opleiding tot specialist
mei 2022
Waarom dit onderzoek?
De incidentie van tumoren van het centraal zenuwstelsel (czs) bij kinderen lijkt toe te nemen.[1 2] Er zijn echter weinig tot geen risicofactoren bekend.[3] Geslachtshormonen zijn carcinogeen.[4] Het effect van het gebruik vlak voor of tijdens de zwangerschap op de incidentie czs-tumoren is onbekend.
Onderzoeksvraag
Leidt het gebruik van hormonale anticonceptie door de moeder vlak voor of tijdens de zwangerschap tot een verhoogd risico op tumoren van het centraal zenuwstelsel bij kinderen jonger dan twintig jaar?
Hoe werd dit onderzocht?
Dit onderzoek includeerde 1.185.063 kinderen uit het Deense The Parental Exposures and Child Health cohort database. Kinderen geboren tussen 1996 en 2014 in Denemarken, die geregistreerd waren voor het cohort, werden geïncludeerd en gecategoriseerd aan de hand van gebruik van hormonale anticonceptiva door de moeder. Door gebruik te maken van het Deens nationaal prescriptieregister kon achterhaald worden of er anticonceptiva gebruikt waren voor en/of tijdens de zwangerschap. De geïncludeerde kinderen werden verdeeld in anticonceptivagebruik door de moeder korter dan drie maanden voor en gedurende de zwangerschap (recente gebruikers), langer dan drie maanden voor de zwangerschap (niet-recente gebruikers) of geen gebruik. Kinderen van wie de zwangerschapsduur onbekend is en/of informatie ontbreekt over de leeftijd van de moeder werden geëxcludeerd. De follow-up duurde vanaf het moment van geboorte tot de diagnose, loss to follow-up of tot 31 december 2018. De primaire uitkomst is het ontstaan van czs-tumoren bij kinderen jonger dan twintig jaar.[5]
Belangrijkste resultaten
Er was geen significant verschil te zien tussen anticonceptivagebruik korter dan drie maanden en gedurende de zwangerschap en geen gebruik (hazard ratio 0,95 [95% BI 0,74-1,23]) en tussen gebruik langer dan drie maanden voor de zwangerschap en geen gebruik (HR 0,86 [95% BI 0,72-1,02]). Daarnaast was er geen significant verschil te zien tussen de verschillende preparaten en toedieningsvormen, ook al werden anticonceptieve injecties in relatie gebracht met een verhoogd risico op czs-tumoren (HR 6,7 [95% BI 2,1-21,1]). Dit verschil was echter niet statistisch significant volgens de likelihood-test.[4]
Consequenties voor de praktijk
De onderzoekspopulatie is door de grootte en de manier van data vergaren een goede afspiegeling van de westerse populatie. De resultaten laten geen verhoogd risico zien van anticonceptivagebruik door de moeder voor of tijdens de zwangerschap op het ontwikkelen van tumoren van het centraal zenuwstelsel bij kinderen. Dit betekent voor de praktijk dat er niet bewaakt hoeft te worden op gebruik van anticonceptiva bij contra-indicatie zwangerschap en/of kinderwens, gezien het risico op czs-tumoren bij kinderen niet verhoogd is.
Literatuur
1. Steliarova-Foucher E, Fidler MM, Colombet M et al. ACCIS contributors. Changing geographical patterns and trends in cancer incidence in children and adolescents in Europe, 1991-2010: a population-based study. Lancet Oncol 2018;19:1159-1169.
2. Patel S, Bhatnagar A, Wear C et al. Are pediatric brain tumors on the rise in the USA? Significant incidence and survival findings from the SEER database analysis. Childs Nerv Syst 2014;30(1):147-154.
3. Johnson KJ, Cullen J, Barnholtz-Sloan JS et al. Childhood brain tumor epidemiology: a brain tumor epidemiology consortium review. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2014;23(12):2716-2736.
4. Sex Hormones (II): IARC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemicals to Humans Volume 21. International Agency for Research on Cancer: 1979.
5. Hargreave M, Mørch LS, Winther JF, Schmiegelow K, Kjaer SK. Association Between Maternal Hormonal Contraception Use and Central Nervous System Tumors in Children. JAMA 2022;327(1):59-66.