Alhoewel het eeuwige leven maatschappelijk uiteraard de nodige problemen zal opleveren, zullen apothekers welvaren bij deze nieuwe farmacotherapeutische ontwikkeling. Typische ouderdomsziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en COPD zullen door het super-antioxidant minder voorkomen, maar door een enorme groei van de bevolking zal dit verlies aan receptregels ruimschoots gecompenseerd worden. Meer mensen op een kluitje betekent een grotere kans op infectieziekten en meer antibioticaverstrekkingen onder het lucratieve eerste-uitgifte-tarief. Een Chinese vorm van overheidsingrijpen zal noodzakelijk zijn om de bevolkingsgroei in te dammen, de anticonceptiepil zal bijkans niet meer aan te slepen zijn.

De wonderpil, een ontdekking van professor Vladimir Skulachev, zal hoogst waarschijnlijk niet voor vergoeding in aanmerking komen, omdat zorgverzekeraars nu eenmaal niet zitten te wachten op langlevende verzekerden. Dit geeft de apothekers de mogelijkheid om zelf de prijs te bepalen van dit - ongetwijfeld zeer populaire - middel. De kassa zal weer rinkelen.

Persoonlijk kan ik nauwelijks wachten tot de wonderpil beschikbaar komt, maar de klinische onderzoeken zullen nog zeker twee jaar duren. Wij houden de ontwikkelingen in de gaten en zullen u via dit blad tijdig informeren wanneer het middel beschikbaar komt... en u uw nieuwe Porsche kunt bestellen.

Jos Lüers, hoofdredacteur

Aktueel

Nieuwe set kwaliteits-indicatoren

Na slechts twee jaar gebruik van de set kwaliteitsindicatoren voor openbare apotheken die door de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de KNMP gezamenlijk is ontwikkeld, wordt deze alweer vervangen. Onder regie van Zichtbare Zorg Farmacie, een samenwerkingsafspraak tussen onder andere Inspectie, de apothekerskoepels KNMP en NVZA, artsenkoepels KNMG en LHV, consumentenorganisaties en verzekeraars, is een nieuwe set prestatie-indicatoren ontwikkeld, waar overigens de 'oude' indicatoren grotendeels deel van uitmaken. Naast indicatoren op zorginhoudelijk gebied, zullen ook cliëntervaringsindicatoren een belangrijk deel gaan uitmaken van de set. Alhoewel het meten en zichtbaar maken van geleverde kwaliteit uiteraard een nobel streven is, was de kritiek op de eerste set toch niet mals. Meetwaarden zouden niet representatief zijn voor geleverde kwaliteit en beperkingen in sommige AIS-en maken het vastleggen en ophoesten van interventies moeilijk of onmogelijk. Ook in de nieuwe set zijn voorbeelden te vinden van prestatie-indicatoren die de komende jaren voor de meeste apotheken puur nattevingerwerk zijn. Wat dacht u bijvoorbeeld van indicator 3.1a: patiënten die metformine gebruiken in een dagdosis > 1000 mg, en een creatinineklaring < 50 ml/min hebben en waarbij op basis van de creatinineklaring een interventie in de medicatie heeft plaatsgevonden.

Momenteel worden de prestatie-indicatoren voorgelegd aan de betrokken veldpartijen. Het is te hopen dat de vertegenwoordiging van de KNMP voldoende inzicht in de dagelijkse apotheekpraktijk heeft om de set relevant en werkbaar te houden.

Geneesmiddelsluikreclame via websites aan banden

De waakhonden van de geneesmiddelreclame, CGR en KOAG, hebben een nieuwe leidraad bekend gemaakt omtrent reclame voor geneesmiddelen via informatieve patiëntenwebsites. Deze leidraad is officieel sinds 1 oktober van kracht. De organisaties hebben aangekondigd vanaf 1 april streng te gaan controleren op naleving.

Het is voor patiëntenorganisaties, farmaceutische bedrijven en zorgverzekeraars niet verboden informatie te geven aan het publiek over bijvoorbeeld ziektebeelden, gezondheid en de preventie van ziekte. Het hieraan gekoppeld aanprijzen van geneesmiddelen wordt echter gezien als publieksreclame en dat is wél verboden. Afgesproken is onder andere dat de informatie die gegeven mag worden over merkgeneesmiddelen, altijd een onbewerkte weergave van de officiële bijsluitertekst moet zijn. Daarnaast zijn de populaire testen voor zelfdiagnostiek alleen nog maar toegestaan wanneer deze wetenschappelijk gevalideerd en verifieerbaar zijn.

Bron: Persbericht CGR/KOAG 1 oktober 2010.

Gelezen

Zuinig beleid misgunt patiënt verbeterde geneesmiddelen

Metformine is al sinds jaren de standaardtherapie bij diabetes mellitus type 2. In tegenstelling tot vele andere geneesmiddelen waarbij na verloop van tijd vervelende bijwerkingen aan het licht komen, komen er bij metformine juist positieve neveneffecten te voorschijn. Zo zou het middel onder andere ook een remmend effect hebben op het ontstaan van kanker. Een belangrijk nadeel van metformine is echter de verdraagbaarheid. Gastro-intestinale bijwerkingen komen zeer frequent voor en zorgen voor een verminderde therapietrouw en onvoldoende mogelijkheden voor de behandelend arts om de dosering op te bouwen naar de best werkzame.

Bij veel geneesmiddelen kan de kans op bijwerkingen worden verminderd door de formulering aan te passen. Het fabriceren van een toedieningsvorm met vertraagde of verlengde afgifte is één van deze trucs. Inmiddels is ook van metformine een toedieningsvorm met slow-release (SR) beschikbaar, die eenmaal daags kan worden gegeven.

De SR-toedieningsvorm is in verschillende onderzoeken vergeleken met de immediate release (IR) vorm. In vier kleinere onderzoeken onder in totaal 95 patiënten die metformine IR niet konden verdragen vanwege gastro-intestinale bijwerkingen, is gekeken naar het effect van het switchen naar de SR-vorm. Primair eindpunt was de gastro-intestinale verdraagbaarheid. Tussen de 62 en 100% van de patiënten verdroegen de SR-vorm wel. De beperkingen van deze onderzoeken waren de korte duur, kleine onderzoeksgroepen en de ongeblindeerde opzet. In een ander, retrospectief, onderzoek is gekeken naar verschillen in therapietrouw (afhaalgedrag) tussen patiënten die metformine SR of IR gebruikten. De onderzoekers vonden een significant verschil in het voordeel van de SR-vorm, maar konden hieruit uiteraard niet concluderen dat de reden hiervoor in een betere gastro-intestinale verdraagbaarheid lag. In de dagelijkse praktijk bereiken veel type 2 diabeten hun streefdosering metformine niet vanwege bijwerkingen van het maag-darmkanaal. Voor deze patiënten zou een overstap naar metformine met vertraagde afgifte wellicht zinvol kunnen zijn. Helaas is het middel in Nederland niet in de handel, waarschijnlijk vanwege de beperkingen van het Nederlandse vergoedingssysteem. Metformine SR is wel verkrijgbaar via de Internationale Apotheek in Venlo, maar moet dan door de patiënt zelf betaald worden.

Literatuur:

Feher MD et al. Tolerability of prolonged-release metformin (Glucophage^® SR) in individuals intolerant tot standard metformin - results from four UK centres. Br J Diabetes Vasc Dis 2007;7:225-228.

Donnely LA et al. Adherence in patients transferred from immediate release metformin tot a sustained release formulation: a population-based study. Diabetes Obes Metabol 2009;11:338-342.