C-reactive protein point-of-care testing als start behandeling lageluchtweginfecties

Bob Maar en Nathalie Kolf, apothekers in opleiding tot specialist
januari 2022

Waarom dit onderzoek? 
Onjuist antibioticagebruik komt in verpleeghuizen frequent voor, met als gevolg een toename van resistentie. Vanwege de kwetsbaarheid van deze patiëntenpopulatie worden antibiotica vaak uit voorzorg voorgeschreven, omdat de ernst van de lageluchtweginfectie lastig is vast te stellen. C-reactive protein point-of-care testing (CRP POCT) is mogelijk de oplossing om artsen hierin te ondersteunen. Over het huidige gebruik van een CRP POCT in verpleeghuizen zijn nog geen gegevens bekend.

Onderzoeksvraag
In hoeverre draagt een CRP POCT bij aan de veilige reductie van antibioticagebruik voor de behandeling van lageluchtweginfecties bij patiënten in verpleeghuizen?

Hoe werd dit onderzocht? 
Het onderzoek is pragmatisch, cluster gerandomiseerd en gecontroleerd. Er werden 241 patiënten geïncludeerd, verdeeld over elf Nederlandse verpleeghuizen, met een vermoeden van een lageluchtweginfectie. Patiënten bij wie tot een week voor de start van het onderzoek een infectie werd vastgesteld of bij wie antibiotica niet gestart mocht worden, werden uitgesloten. Randomisatie resulteerde in zes verpleeghuizen als interventiegroep (gebruik van een CRP POCT) en vijf verpleeghuizen als controlegroep (standaardzorg). Het primaire eindpunt was een antibioticumvoorschrift bij het eerste consult. De secundaire eindpunten waren volledig herstel na drie weken én veranderingen in het behandelplan, het gebruik van aanvullende diagnostiek, het aantal ziekenhuisopnames en sterfte door alle oorzaken na één week en na drie weken. De laatste twee eindpunten werden ook bij de start van het onderzoek gemeten.

Belangrijkste resultaten
Bij 87,4% van de patiënten in de interventiegroep werd een CRP POCT gebruikt met een mediane CRP-concentratie van 32,5 mg/L. Antibiotica werden in toenemende mate voorgeschreven bij CRP-concentraties ≥40 mg/L, en altijd voorgeschreven bij ≥60 mg/L. Bij 73 (46,5%) patiënten in de interventiegroep en bij 14 (17,7%) in de controlegroep werd geen antibiotica voorgeschreven tijdens het eerste consult. De odds ratio (OR) was 4,93 (95% betrouwbaarheidsinterval 1,91-12,73). De verschillen in de secundaire uitkomstmaten tussen de interventie- en controlegroep waren 4,4% voor volledig herstel na drie weken (86,4 versus 90,8%), 0,7% voor het aantal ziekenhuisopnames (7,2 versus 6,5%), 2,2% voor sterfte door alle oorzaken (3,5 versus 1,3%), 3,7% voor gebruik van aanvullende diagnostiek (16,9 versus 20,6%) en 4,6% voor veranderingen in het behandelplan (12,2 versus 16,8%). De OR’s waren niet statistisch significant.

Belangrijkste conclusies 
In vergelijking met de standaardzorg leidt een CRP POCT tot een klinisch relevante en veilige reductie van antibioticagebruik voor de behandeling van lageluchtweginfecties bij verpleeghuispatiënten. Dit geldt zowel voor het eerste consult als de follow-up. De lage mortaliteitscijfers en ziekenhuisopnames en het relatief kleine verschil in volledig herstel na drie weken tussen de behandelgroepen benadrukken dit.

Consequenties voor de praktijk
De resultaten zijn in lijn met eerder uitgevoerde onderzoeken. Dit onderzoek draagt bij aan het veilig verminderen van antibioticagebruik voor de behandeling van lageluchtweginfecties bij patiënten in verpleeghuizen. Het risico op antibioticaresistentie wordt hiermee gereduceerd. Bewijs voor kosteneffectiviteit in vergelijking met de standaardzorg is nodig voor de implementatie van een CRP POCT op grote schaal.

Literatuur
Boere TM, van Buul LW, Hopstaken RM, van Tulder MW, Twisk JWMR, Verheij TJM et al. Effect of C reactive protein point-of-care testing on antibiotic prescribing for lower respiratory tract infections in nursing home residents: cluster randomized controlled trial. Br Med J 2021;374:n2198.

Gegevens

Hoofdcategorie: Uitgezocht

Categorie: uitgezocht 2022