Verminderen bijwerkingen door afstemming medicatie na ontslag uit ziekenhuis

Mark van der Slijk en Dylan van de Vusse, apothekers in opleiding tot specialist
februari 2022

Waarom dit onderzoek?
Eerdere studies hebben aangetoond dat afstemming van medicatie het aantal discrepanties in medicatie vermindert. Medicatie-afstemming is het proces van het opstellen van een accuraat medicatieoverzicht van wat de patiënt op dat moment thuis gebruikt en dit vergelijken met de door de arts voorgeschreven medicatie bij opname, overdracht en ontslag. Het effect van medicatie-afstemming, gebaseerd op bijwerkingen, is niet goed onderzocht.

Onderzoeksvraag
Wat is het effect van medicatie-afstemming op de door de patiënt gerapporteerde bijwerkingen na ontslag uit het ziekenhuis?

Hoe werd dit onderzocht? 
Er werden 266 patiënten verdeeld over twee groepen: wel (n=83) of geen interventie (n=138). Het betrof patiënten >18 jaar die voor minstens 48 uur werden opgenomen in het ziekenhuis. Op het moment van ontslag dienden zij nog drie of meer geneesmiddelen chronisch te gebruiken. Bij de interventiegroep vond een opname- en ontslaggesprek plaats, werd medicatie gescreend op eventuele fouten of niet-optimale therapie en werd de ontslagmedicatie overgedragen aan de eerste lijn. De niet-interventiegroep ontving de zorg zoals tot dan toe gebruikelijk was. Twee weken na ontslag werden potentiële bijwerkingen gemeten aan de hand van een vragenlijst.

Belangrijkste resultaten 
Binnen de twee groepen was er geen significant verschil in het percentage patiënten bij wie één of meer potentiële bijwerkingen optraden: 88% (controle) ten opzichte van 86% (interventie). De mediaan van het aantal mogelijke bijwerkingen per patiënt verschilde wel significant: mediaan 1,1 (interventie) versus 2,1 (controle); p=0,000. Binnen de verschillende subgroepen van de populatie waren geen significante verschillen in uitkomst, behalve met betrekking tot geslacht. Vrouwen hadden naar verhouding meer baat bij de interventie in vergelijking met mannen: 1,2 (1,0-1,5; p=0,04).

Belangrijkste conclusies
Medicatie-afstemming heeft geen invloed op het aantal patiënten dat een potentiële bijwerking ervaart. Hoewel het mediane aantal potentiële bijwerkingen wel verminderd kan worden door de interventie.

Consequenties voor de praktijk
Het afstemmen van medicatie na ontslag uit het ziekenhuis is effectief om het aantal bijwerkingen die een patiënt ervaart te verminderen. Wel moet hierbij opgemerkt worden dat slechts 20% van de opgenomen patiënten geïncludeerd kon worden. Dit onderzoek zegt dus alleen iets over de één op de vijf opgenomen patiënten. Voor de gehele populatie is dit hieruit niet bekend. Verder gaat dit onderzoek alleen over de door de patiënt gerapporteerde bijwerking, maar is niet onderzocht of deze patiënten daadwerkelijk een bijwerking hebben ondervonden.

Literatuur
Stuijt CCM, Bekker CL, Bemt BJF van den, Karapinar F. Effect of medication reconciliation on patient reported potential adverse events after hospital discharge. Research in Social and Administrative Pharmacy 2021;17:1426-1432.

Gegevens

Hoofdcategorie: Uitgezocht

Categorie: uitgezocht 2022